سنجش فضایی کیفیت مسکن در شهر سبزوار، با استفاده از روش تحلیل عاملی

پرداختن به شاخصه‌های مسکن ـ به عنوان اصلی‌ترین ابزار برنامه‌ریزی ـ را می‌توان از حساس‌ترین مراحل برنامه‌ریزی دانست. عرصه مسکن به منظور تأمین رشد اجتماعی، علاوه بر خود واحد مسکونی، محیط پیرامون آن را نیز در بر‌می‌گیرد. در مقاله حاضر سعی بر این است که به ارزیابی کیفیت مسکن در شهر سبزوار بر اساس آمار موجود پرداخته شود. به منظور این ارزیابی، در ابتدا شاخص‌های کیفی و کمّی مسکن مورد بررسی قرار گرفتند و سپس از بین شاخص‌های تأثیرگذار بر کیفیت مسکن بر اساس اطلاعات موجود، 16 شاخص تعیین شدند و به روش تحلیل عاملی (FA) و کم کردن تعداد متغیرها به چند عامل و تهیه نقشه به تفکیک هر عامل در محیط GIS، وضعیت هر عامل در نقاط مختلف شهر تعیین گردید. پس از بررسی کیفیت مسکن به تفکیک هر عامل، لایه‌ها در محیط GIS بر روی‌هم قرار گرفتند و در نهایت کیفیت مسکن در نقاط مختلف شهر ارزیابی گردید. نتایج تحقیق حاکی از آن است که رابطة معناداری بین کیفیت مسکن و نوع بافت محله‌ها در شهر سبزوار وجود دارد. کیفیت مسکن در بخش‌های جنوبی (بافت فرسوده)، بخش‌های شرقی و جنوب شرقی (بافت غیررسمی) و بخش‌های شمال شرقی (بافت روستا ـ شهری)، نازل‌تر از دیگر نقاط شهر است. با استفاده از رگرسیون، مشخص شد که بین کیفیت عرصة مسکن و انواع بافت‌های موجود شهر به میزان 77 درصد ارتباط معنادار وجود دارد.